USD

-
-%

EUR

-
-%

GBP

-
-%

ALTIN GR

-
-%

BIST 100

-
-%

Dergi

07 Ocak 2021 11:42

"Ülkemiz sathını, su yatırımları şantiyesine çevirmek öncelikli hedefimiz"

Ülkemizin dünyanın yarı kurak coğrafyasında yer aldığına ve bu nedenle su potansiyelimizin tamamının etkin yönetiminin zorunlu olduğuna dikkat çeken Devlet Su İşleri Genel Müdürü V. Kaya Yıldız, yapılan çalışmaları ve Türkiye’nin su politikalarını Platin için anlatıyor

"Ülkemiz sathını, su yatırımları şantiyesine çevirmek öncelikli hedefimiz"

İrem Sertbaş / [email protected]

•DSİ’nin öngördüğü 2021 yatırım ajandasında hangi başlıklar ön plana çıkıyor? 

2020 yılında çalışmalarımıza, Covid-19 salgınına rağmen kesintiye uğramadan devam edildi. 2021 yılında su yatırımlarına ayrılan ödenek, 2020 yılı sene başına göre yaklaşık 2.35 kat artacak. On Birinci Kalkınma Planı ve Tarım Şurası kararları doğrultusunda, 2021 yılı Tarım ve Orman Bakanımız Sn. Dr. Bekir Pakdemirli tarafından ‘Su ve Sulama Yatırımlarında Hamle Yılı’ olarak ilan edildi. Bu kapsamda 2021 yılında; 51 adet baraj, 39 adet gölet ve bent daha bitirilerek depolama sayısı bin 617 adede, depolama kapasitesi 180 milyar metreküpe ulaşacak. Tamamlanacak 92 adet sulama tesisi ile toplamda biten sulama tesisi 3 bin 313’e ve sulamaya açılan saha 69 milyon dekara gelecek. Toplulaştırmada 44 proje daha bitirilerek biten proje sayısı 307’ye, tescil edilecek alan 13 milyon artırılarak 60 milyon dekara yükselecek. 2021 yılında 12 adet daha içme suyu tesisi bitirilerek tesis sayısı 358’e, temin edilecek içme suyu miktarı yıllık 4.8 milyar metreküpe ulaşacak. 137 adet taşkın tesisi de bitirilerek biten tesis sayısı 10 bin 244 olacak. Bu kapsamda, Bölgesel Kalkınma Projeleri olan GAP, KOP, DAP ve DOKAP başta olmak üzere özellikle sulama yatırımlarımızı hızlandırarak verimli topraklarımızın bereketine bereket katmak için çalışacağız. İmkanlar ölçüsünde alternatif finansman modellerini de harekete geçirerek sulama yatırımlarında ivmeyi artırmak, ülkemiz sathını su yatırımları şantiyesine çevirmek öncelikli hedefimiz.

“ÜLKEMİZ TARIM SEKTÖRÜNDE DÜNYADA 7’NCİ SIRAYA YÜKSELDİ”

• DSİ, yürütmekte olduğu projeler kapsamında ekonomiye ve istihdama ne gibi katkılar sunuyor? 

Su, bir taraftan içme suyu ve sanitasyon imkanları ile sağlıklı iş gücü yaratılması bir taraftan da bu sağlıklı iş gücüne geniş istihdam alanları oluşturulması bakımından son derece önemli bir rol üstleniyor. İnşaat faaliyetlerinden kaynaklanan istihdam imkanları bir yana; suyun tarım ve sanayide yarattığı etki geniş iş alanlarının doğmasını sağlıyor. Sulama projelerinde sağlanan ilerleme sayesinde ülkemiz tarım sektöründe dünyada 7’nci sıraya yükseldi. Sulamaya açılan arazide uygun ziraat usulleri ve ürün deseniyle tarım yapılması durumunda takriben yıllık 49.5 milyar TL zirai gelir artışı sağlanması mümkün. Sulama, ziraatte çarpan etkisi gösteren bir yatırımdır. Sulu tarıma geçiş başta tarım sektörüne hizmet sunmakla birlikte diğer sektörlere de itici bir güç oluyor. Ziraat ile beraber gübreci, nakliyeci ve işçi olmak üzere ziraate dayalı sanayiye ve hizmet sektörüne de (lojistik, ticaret vs. gibi) önemli katkılar sağlandı. Tarım bu sektörlerin lokomotifi haline geldi. DSİ tarafından geliştirilen sulama projeleriyle zirai sektörde 6.6 milyon kişiye ilave istihdam imkanı sağlandı. Bu sayı dikkate alındığında, DSİ projelerinin takriben 18 milyon kişinin geçiminin sağlanmasında doğrudan veya dolaylı rol oynadığı ortaya çıkıyor. İşletmeye açılan sulamalarda üretim değeri sulamadan önceki duruma göre 6 kat artmıştır.

•Türkiye, su kaynaklarının üzerindeki baskıyı azaltmak için hangi adımları atmalı? 

Küresel ısınma ve iklim değişikliği ile sıklığı, etki alanı ve şiddeti artan kurak periyotların etkilerini asgari seviyeye indirmek için çalışmalarımız genel olarak 2 ana başlık altında toplanıyor. Su arzının artırılmasına ilişkin tedbirler ve su talebinin kısıtlanmasına yönelik tedbirler olarak özetlenebilecek bu çalışmalar kapsamında önemli projeler hayata geçiriliyor. Su arzının artırılması çalışmaları kapsamında bugüne kadar 876 baraj ve hidroelektrik santral ile 651 adet gölet inşa edildi. Özel sektör tarafından inşa edilen 713 adet hidroelektrik santral de ülkemizin depolama kapasitesine büyük katkı sağlıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Yeraltı Suyu Suni Besleme ve Yeraltı Barajları Eylem Planı’ ile yarı kurak coğrafyada bulunan ülkemizin su rezervine katkıda bulunulması maksadıyla 2023 yılına kadar 100’ün üzerinde yeraltı barajı inşa edilecek. DSİ Genel Müdürlüğü, 02.11.2011 tarih ve 662 sayılı KHK ile Atıksu Dairesi Başkanlığını kurarak, bu sektördeki çalışmalarına hız verildi.  

Atık suların kazanılarak yeniden kullanılmasını ilke edinen bir yaklaşım izliyoruz. Bugüne kadar tamamlanan 21 adet Atıksu Arıtma Tesisi ile günlük 315 bin metreküp su arıtılarak tarımsal sulamada yeniden kullanılabilecek şekilde hizmete sunuldu. Ülkemizde sarf edilen suyun yüzde 74’üne karşılık gelen 44 milyar metreküp, tarımda kullanılıyor. 2000’li yılların başından itibaren büyük ölçüde tasarruf sağlayan modern sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması yönünde bir atılım içerisine girildi. 2000’li yılların başında tarımsal sulamada yüzde 6 olan modern sulama sistemlerinin oranı yüzde 29’a yükseldi. Bu oran inşaatı devam eden projelerde yüzde 94 seviyesine çıkıyor. Ülkemizdeki mevcut klasik sulama sistemleri ve sulama şebekeleri de modernize edilerek yağmurlama ve damla sulamaya dönüştürülüyor.

•Arazi toplulaştırma çalışmalarının öneminden ve bu kapsamda 2021 hedeflerinizden bahsedebilir misiniz? 

Çeşitli nedenlerle ekonomik olarak tarımsal faaliyetleri yapmaya imkan vermeyecek biçimde parçalanmış, dağılmış, bozuk şekilli parsellerin modern tarım işletmeciliği esaslarına göre ve sulama hizmetlerinin geliştirilmesi için en uygun biçimde birleştirilmesi, şekillendirilmesi ve yeniden düzenlenmesi işlemine 'arazi toplulaştırması’ deniliyor. Ülkemizdeki tarım alanlarının 14.3 milyon hektarı, arazi toplulaştırma yapmaya uygun alanlardan oluşuyor. Çalışmalarının başladığı 1961 yılından 2002 yılına kadar geçen 41 senede toplam 450 bin hektar alanın tescili yapılmışken, 2003-2020 döneminde toplam 4.3 milyon hektar alanda toplulaştırma çalışmalarının tescili tamamlandı. 2020 yılı sonu itibariyle 4.72 milyon hektar alanda arazi toplulaştırma çalışmaları tamamlanarak tapu tescil işlemleri gerçekleştirildi. Arazi toplulaştırma projelerinde 2023 yılı hedefimiz, 8.5 milyon hektar alanda toplulaştırma çalışmalarının tamamlanması.

Arazi toplulaştırması yapılan projelerde; 

• Parsel büyüklükleri yaklaşık yüzde 40 oranında artıyor.   

• İşletme başına düşen parsel sayısı yüzde 30-35 oranında azalıyor. 

• Arazi kullanım alanları yaklaşık yüzde 10 artıyor.

• İşletme merkeziyle parseller arasındaki mesafeler azalıyor.

• Önemli ölçüde akaryakıt tasarrufu sağlanıyor.

• Arazi toplulaştırması ile uygulanan sulama projelerinde, sulama ve drenaj şebekesi için kamulaştırma yapılmasına gerek kalmıyor. 

• Köy merkezi ile parseller arası yol mesafesi, harcanan zaman, yakıt  ve masraflar azalır, en az yüzde 25 gelir artışı sağlanıyor.

EN ÇOK OKUNANLAR