Kocaeli’de 15 yıl önce faaliyete başlayan Türkiye’nin ilk entegre elektronik atık geri dönüşüm şirketi olan Exitcom Recycling, kullanım ömrünü tamamlamış elektrikli ve elektronik eşyaları, Avrupa Birliği (AB) standartlarında geri dönüştürüp, hem ekonomiye kazandırıyor hem de çevreye katkı sağlıyor.

Kartepe ilçesinde 3 bin metrekaresi kapalı, 8 bin metrekarelik alanda kurulan Exitcom Recycling firmasında, bilgisayarlar, cep telefonları ve tablet bilgisayarların içerisinde kişilere, kurumlara ve bankalara ait bilgilerin olduğu hard disk, hafıza kartları, CD, flaş bellekler güvenli bir şekilde imha edilerek, değerli parçaları geri dönüştürülüyor.

Türkiye’nin ilk entegre elektronik atık geri dönüşüm tesisi olarak gelen atıklardan yüzde 92 ila 95 geri dönüşüm sağladıklarını aktaran Exitcom Recycling Genel Müdürü Murat Ilgar, ömrünü tamamlamış elektrikli ve elektronik eşyaları, geri dönüştürerek, hem ekonomiye kazandırdıklarını anlatırken, Platin’in diğer sorularını da şu şekilde yanıtlıyor:

Exitcom Recycling ne zaman ve nasıl kuruldu? Kısaca tarihinizden bahsedebilir misiniz?

1999’da Hannover/Almanya’da kurulan Exitcom Recycling, atık elektrikli ve elektronik eşyaların (AEEE) geri dönüşümünü sağlayan bir geri dönüşüm tesisi. 2002 yılından bugüne yaptığı çalışma ve yatırımlarla alanındaki uzmanlığını ve öncü kimliğini pekiştiren şirketimiz, 2003 yılında ilk e-atık geri kazanım şirketi olarak başladığı Türkiye faaliyetlerinde de birçok büyük projede başarıyla yer aldı. İki ana nokta, Almanya/Hannover ve Türkiye/Kocaeli olmak üzere hizmetlerini sürdüren Exitcom Recycling, e-atık, çevre teknolojileri, ters tedarik zinciri yönetimi alanlarında entegre çözümler ve danışmanlık hizmetleri sunuyor.

Türkiye’nin ilk entegre elektronik atık geri dönüşüm tesisisiniz. Bu kavramı biraz açabilir misiniz? Entegre elektronik atık geri dönüşümü deyince ne anlamalıyız?

AEEE Yönetmeliği’nde bulunan altı grubu R12 koduyla işleyebilen tek tesisiz. Yani tesise kabul edilen tüm atıklar geri dönüştürülüyor ve ikincil endüstrilere hammadde sağlıyor. Türkiye’nin ilk ve tek pil, kartuş/toner, floresan/lamba geri dönüşüm tesislerine sahip olmamız bizi entegre bir geri dönüşüm tesisi haline getiriyor.

Türkiye, dünyanın geri kalanı ile karşılaştırıldığında elektronik atıklardan değerli madenleri geri kazanmada hangi noktada bulunuyor?

Türkiye dünyaya göre değerli metal geri kazanımında geri kalıyor, değerli maden geri kazanımı yapan tesis sayısı yok denecek kadar az. Araştırmalara göre dünyadaki altın rezervinin 20 yıla kadar, çinkonun ise 40 yıla kadar tükeneceği tahmin ediliyor. Bu durum geri kazanımın önemini bir kez daha gündeme getiriyor ve ekonomiye katkı sağlamak amacıyla elektronik atıklarda bulunan değerli metallerin kazanımı için yatırım yapmak gerekiyor. Sıfır atık kapsamında da bu gibi yatırımların ülke ekonomisine sağlayacağı katkılardan dolayı devlet tarafından desteklenmesi gerekiyor.

Topladığınız elektronik atıkların hangilerinde ya da ne kadarında değerli maden ve özellikle altın bulunuyor? Yılda toplamda kaç ton atık topluyorsunuz ve bunların geri dönüşümünü nasıl sağlıyorsunuz?

Türkiye’de yılda ortalama 1 milyon ton elektronik atık oluşuyor. Exitcom Recycling olarak yılda yaklaşık 15 bin ton elektronik atık işliyoruz. Toplanan elektronik atıklardan demir, demir dışı metal, plastik gibi hammaddeler elde ediliyor. Toplanan elektronik kart, pil gibi atıklardan paladyum, çinko, altın gibi değerli madenler elde edilirken, bunlar atığın türüne göre yüzde 1-5 arasında değişiyor.

Bu elektronik atıkları siz mi talep ediyorsunuz yoksa kurum, kuruluş ya da bireysel anlamda size herhangi bir gönderim mi söz konusu oluyor?

Satış pazarlama departmanımız firmalarla yakın temasta bulunuyor. Bunun yanı sıra çeşitli üretici, belediye ve global firmalar dahil olmak üzere birçok kurum ve kuruluşla iletişimde oluyoruz. Bu gibi kurumlarla anlaşmalar sağlayarak onlara yüzde 100 geri dönüşüm hizmeti sağlıyoruz. Bunun yanı sıra bireyler de direkt olarak tarafımıza atıklarını iletebiliyor. Web sitemizde bulunan atığım var ikonu aracılığıyla bizlere atıklarını ulaştırabilecekleri noktaları görebiliyorlar.

Telekomünikasyon ürünlerinden hangi değerli madenleri elde ediyorsunuz? Bu maddelerin geri dönüşüm sonrasında nerelerde kullanıldığını söyleyebilirsiniz?

Gerek pil geri kazanımı, gerekse elektronik atık geri dönüşümünden çinko, altın, krom, bakır gibi birçok değerli metaller yarı mamul olarak elde ediliyor. Bu tarz atıklar elektronik, ev eşyaları, gübre, kozmetik, ilaç, kuyumculuk gibi birçok sektöre ikincil hammadde olarak kazandırılıyor.

Bir cep telefonu, bilgisayar ya da türevi bir aygıtın içinde ne kadar altın bulunabiliyor? Siz bu atıklardan toplamda ne kadar altını geri dönüştürebiliyorsunuz?

Bir teknolojik cihazda özellikle de cep telefonlarında altın ve diğer değerli metaller bulunuyor. Ayrıca nadir toprak elementleri de bulunmaktadır. Bir ton cep telefonu board’unda ortalama 500 gram ve 1 kilogram arası altın madeni bulunmaktadır. Exitcom Recycling geri dönüşüm tesisinde tüm telekomünikasyon atıkları geri dönüştürülürken, yüzde 99 verim elde ediliyor.

Değerli maden ve altınları bu atıklardan elde ederken herhangi bir mevzuata bağlı mısınız? Yani bu işin belirli bir standardı var mıdır?

Genel olarak Çevre Mevzuatı kapsamında faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Bu bağlamda Atık Yönetim Yönetmeliği, AEEE Yönetmeliği, Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği gibi birçok yönetmelik ve tebliğe bağlı olarak çalışıyoruz. Tüm geri dönüşüm faaliyetlerimizi Çevre İzin ve Lisansı kapsamında geçekleştiriyoruz.